STAWKA WIęKSZA NIż KRYZYS

[Redakcja]

W niniejszym tekście pragniemy przedstawić Czytelnikom analizę stanu budżetu powiatu piaseczyńskiego po podjęciu Uchwały budżetowej na rok 2013 (2012XXI/4/12 z 20 grudnia 2012) oraz Uchwały w sprawie zmian w uchwale budżetowej na rok 2013 (XXII/1/13 z 24 stycznia 2013). Zmiany w budżecie są konsekwencją wcześniejszych ustaleń, których wprowadzenie było uzależnione od przyjęcia przez radnych powiatu nowych zasad funkcjonowania komisji merytorycznych i wypłacania diet.
Ocena budżetu powiatu piaseczyńskiego, jaką przedstawiono w Kurierze Południowym (nr 1/467/2013), wywołuje niedosyt informacyjny. Wnioski, które gazeta wyciągnęła z toku obrad ostatnich posiedzeń Rady Powiatu, wymagają rzeczowego komentarza. Szkoda, że opinia publiczna nie została poinformowana o wynikach pracy Komisji Strategii Gospodarczej, Ochrony środowiska i Rolnictwa czy też Komisji Budżetu i Finansów. Nie miała też możliwości zapoznania się ze Stanowiskiem Zarządu Powiatu dotyczącym opinii Składu Orzekającego Regionalnej Izby Obrachunkowej.

Pytanie "Czy jednostka wojskowa uratuje budżet powiatu?", naprowadzające czytelnika na konieczność zbycia mienia w celu ratowania budżetu, mogą dzisiaj zadać redakcje gazet lokalnych w zdecydowanej większości polskich gmin i powiatów. Potwierdzeniem tego może być chociażby wynik wpisania do wyszukiwarki internetowej hasła „sprzedaż mienia powiatu”, "tereny powiatu (gminy) wystawione na sprzedaż", czy "obrót nieruchomościami w celu poprawy budżetu". Metoda wyzbywania się mienia stała się niestety metodą dość powszechną, choć żaden racjonalnie myślący samorząd nie sprzedawałby swojego majątku przy tak słabej koniunkturze na rynku, jak dzisiaj.

Nie sprzedawałby, ale musi, gdyż w kraju nie dokonuje się reformy finansów publicznych, o które zabiegają wszystkie szczeble samorządu. Nie urealnia się przepisów o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Warto pamiętać, że dochody z tytułu udziału powiatu we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zostały oszacowane przez Ministra Finansów w kwocie zaledwie o 526 tysięcy zł większej niż kwota, jaką prognozował na 2012 rok. Natomiast wypłaty powiatu do budżetu państwa tenże Minister ustalił w wysokości prawie 37,5 mln złotych. Zatem prognozowane dochody powiatu pozostały na poziomie roku 2012, stanowiąc podstawowe źródło finansowania zadań własnych powiatu w roku 2013. Jakie będą dochody realne – przekonamy się dopiero w trakcie roku budżetowego.

Warto również zauważyć, że w ostatnich latach zmiany przepisów ustawowych praktycznie co rok zwiększają ilość i zakres zadań powiatu, bez odpowiedniego zabezpieczenia środków na ich finansowanie. Wprowadzane są ponadto przepisy, które powodują spadek dochodów własnych samorządów bądź wzrost kosztów realizacji zadań bez wskazania źródeł sfinansowania tych skutków. Są to działania niekonstytucyjne, wobec których podejmowane są obywatelskie i samorządowe inicjatywy („STOP janosikowe”, „Stawka większa niż 8 mld”). Niestety, bezskutecznie. Efekt działań rządu jest taki, że sfinansowanie na właściwym poziomie realizacji bieżących zadań powiatu w ramach dochodów bieżących staje się niemożliwe.

Ponieważ jest to problem ogólnopolski, trudno się dziwić, że mówią o tym wszystkie związki samorządowe w Polsce.
Budżet powiatu na rok 2013 – w porównaniu z latami poprzednimi - nie może być budżetem marzeń. W sytuacji, gdy 85% zaplanowanych dochodów bieżących powiatu stanowią wpływy z budżetu centralnego, napotykamy barierę permanentnego niedoszacowania naszych potrzeb. Po obligatoryjnej wpłacie „janosikowego” (37 mln złotych, czyli 23% tegorocznych wydatków bieżących) samorząd nie jest w stanie zabezpieczyć potrzeb, które przedstawiły jednostki organizacyjne powiatu (kwota ponad 138 mln złotych). Mimo wysokiego poziomu planowanych dochodów ogółem, powiat nie może przeznaczyć większych środków na realizację ww. potrzeb. Uniemożliwia to tzw. zasada zrównoważonego budżetu, zgodnie z którą na finansowanie wydatków bieżących nie mogą być przeznaczone dochody majątkowe.

Szansę na urealnienie naliczania „janosikowego” definitywnie zakończyło orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 31 stycznia br. Będziemy więc nadal okrawać budżet, szukając potem pieniędzy na realizację np. zadań oświatowych (tu: naszym zdaniem Ministerstwo Finansów nie uwzględniło skutków inflacji) lub na realizację zwiększonego zakresu zadań dotyczących pieczy zastępczej (to koszt dodatkowych 200 tysięcy złotych). Powstaje pytanie: skąd i jak wziąć te pieniądze? Jak się ratować? Jak konstruować działania służące celom oszczędnościowym?

Nieodżałowany prof. Michał Kulesza pisał:" Samorząd to nie przedsiębiorstwo, które ma całą paletę dostępnych działań w reakcji na kryzys. Firma może przestawić się na inną produkcję, znaleźć nowych klientów, zmienić rynki zbytu, zwolnić pracowników itp. A samorząd ma określone ustawowo zadania do wykonania i nie może tak po prostu zrezygnować z części z nich, by dostosować się do sytuacji spowolnienia gospodarczego". I właśnie dlatego, że powiat nie jest przedsiębiorstwem, realizować będzie tylko i wyłącznie zadania obowiązkowe, na fakultatywne nas już nie stać. Zmniejszamy zadłużenie, tniemy wydatki na inwestycje, rewidujemy wszystkie umowy eksploatacyjne, obniżamy koszty funkcjonowania urzędu i podległych jednostek. Ograniczamy wydatki poprzez łączenie szkół o tym samym profilu: Zespół Szkół Specjalnych im. Jana Pawła II i Zespół Szkół Specjalnych w £biskach. Dzieci będą miały zachowany bardzo dobry standard opieki specjalistycznej, a powiat obniży koszty utrzymania obiektów szkolnych.

Na wniosek radnych powiatu zmniejszona została z siedmiu do czterech (+ obligatoryjna Komisja Rewizyjna) liczba komisji merytorycznych. Również z inicjatywy Rady Powiatu zmniejszona została wysokość zryczałtowanych miesięcznych diet dla radnych o 10%. Wypłata diet poddana została mechanizmom dyscyplinującym obecność radnych na posiedzeniach Rady oraz w komisjach Rady. Oszczędności, jakie pojawiły się w wyniku obniżki diet, znalazły się w rezerwie budżetowej i służyć będą celom z zakresu kultury i sportu (warto tu przy okazji przypomnieć, że jeszcze w grudniu 2012 roku, podczas XXI Sesji Rady Powiatu, Starosta deklarował gotowość do obniżenia swojej pensji. Na początku kadencji 2010-2014 pensje Starosty, Wicestarosty i pozostałych członków Zarządu obniżono o 9%).

Zabezpieczamy w budżecie najistotniejsze wydatki, które powiat przeznacza na oświatę i wychowanie, pomoc społeczną czy budowę i utrzymanie dróg powiatowych.
Trudno jest dyskutować z wyrażonym w artykule poglądem, że „gminy zrzucają się na powiat”. Współpraca finansowa między szczeblami samorządów lokalnych, będąca przecież wynikiem rozmów i decyzji zarówno organów uchwałodawczych, jak i wykonawczych obu samorządów, nie powinna już dzisiaj nikogo dziwić. Jest bowiem koniecznością. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zapowiada konsekwentne zamykanie wszelkich dotacji na lokalne inwestycje drogowe i wprowadza reorientację na priorytety określane mianem regionalnych, powiązanych z samorządem poziomu województwa. Obecnie liczą się programy inwestycyjne dotyczące infrastruktury transportu ekologicznego, przede wszystkim kolejowego. Jak na tym tle będzie wyglądać droga gminna czy powiatowa – niebawem się przekonamy. Czy możemy liczyć na środki unijne? Perspektywa finansowa na lata 2007-2013 jest już zamknięta, a podstawy wdrażania funduszy europejskich w nowej perspektywie (2014-2020) są jeszcze w fazie opracowania.
Z kolei propozycje Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, sugerujące oszczędności poprzez łączenie się gmin lub powiatów, nie mają praktycznego przełożenia na efektywne rozwiązanie problemów z finansami publicznymi w Polsce.

Konkludując, należy stwierdzić, że ocena budżetu nie powinna wykraczać poza argumenty merytoryczne i dostępną wiedzę na temat specyfiki tworzenia i uchwalania budżetu. Istnienie koalicji i opozycji we władzach samorządu nie musi być synonimem ostrych nieporozumień na tle decyzji finansowych, może być natomiast zjawiskiem pozytywnym i motywującym. Aby jednak osiągnąć choćby względny consensus, należy spełnić jeden podstawowy warunek, którym jest odpowiedzialność za realizację zadań publicznych w bardzo trudnych realiach kryzysu.

Wydział Promocji, Kultury i Sportu
Starostwa Powiatowego w Piasecznie

[Tulipano_0602]

A może by tak ściągnąć do gminy jakiś inwestorów, zamiast kolejnych deweloperów? Jeden czy dwa zakłady przemysłowe to praca dla mnóstwa ludzi, plus dla okolicznych firm kooperujących z nimi. A i mniejsze korki na Puławskiej, bo miejscowi znaleźli by prace na miejscu... Inwestor zasiliłby podatkami gminę, a nie tylko bo także jego kooperanci i pracownicy.