W SEJMIE DRUGIE PODEJśCIE DO ZMIANY JANOSIKOWEGO
TYMCZASEM MAZOWSZE MUSI WYSTĄPIć O POżYCZKę
Choć w sejmie ruszyły prace nad zmianą przepisów o „janosikowym”, wadliwy algorytm może zostać poprawiony dopiero w przyszłym roku. Aby mimo spadku dochodów podatkowych, wywiązać się z obowiązku zapłaty ostatnich rat „janosikowego”, władze regionu występują o pożyczkę z budżetu państwa. Formalnym wymogiem jest opracowanie programu ostrożnościowego. Dziś został on przekazany służbom wojewody. Mazowsze jest zmuszone do dalszych cięć. Oprócz dotychczasowego zmniejszenia aż o jedną czwartą wydatków bieżących i majątkowych, w kolejnych latach realizowane będą tylko inwestycje dofinansowywane ze środków unijnych. Wprowadzenie programu w życie w latach 2014-2019 przyniesie łącznie 2,33 mld zł oszczędności.
– W obecnej sytuacji prawnej pożyczka z budżetu państwa jest jedynym rozwiązaniem. To dość dziwna sytuacja. Wszyscy choć trochę znający się na ekonomii są zgodni co do tego, że przepisy o „janosikowym” zniszczyły finanse Mazowsza, a samo naliczanie wysokości wpłaty na podstawie dochodów sprzed dwóch lat, w momencie, kiedy na konta urzędu wpływają śmiesznie niskie podatki, jest smutnym przykładem bubla legislacyjnego. Jednak prace w sejmie dopiero co ruszyły, a minister finansów nie chce umorzyć Mazowszu ostatnich czterech rat. Z pomocą przyszli posłowie, którzy zawnioskowali o zwiększenie puli rządowych środków na pomoc finansową dla samorządów. Oczywiście, jesteśmy wdzięczni za otwarcie tej furtki, choć chyba wszyscy zdają sobie sprawę tego, że potrzeba tu kompleksowych i ustawowych zmian. Koszty tej pożyczki również spadną na barki Mazowsza. Otrzymamy 220 mln zł, a oddać będziemy musieli o 100 mln zł więcej – podsumowuje skarbnik województwa Marek Miesztalski. – Pożyczka to przekładanie pieniędzy podatników z jednej kieszeni do drugiej. Pożyczamy z budżetu państwa po to, aby jeszcze tego samego dnia wpłacić te pieniądze do budżetu państwa. Niestety, nie mamy wyjścia. Przepisy są kuriozalne, ale ciągle obowiązują – komentuje sytuację skarbnik.
Dziś, 8 listopada władze województwa przekazały służbom wojewody program ostrożnościowy, który jest niezbędnym, formalnym wymogiem w procesie występowania do budżetu państwa o pożyczkę.
– Prawdziwy program ostrożnościowy powstaje teraz w sejmie. Naprawiana jest ustawa, która wpędziła w kłopoty dziesiątki samorządów, w tym i Mazowsze – dodaje skarbnik Mazowsza.
Program ostrożnościowy zawiera analizę sytuacji finansowej województwa, przedstawia dotychczasowe działania podejmowane w celu ograniczenia wydatków oraz wskazuje kolejne możliwe do wprowadzenia oszczędności.
Wyniki analiz wyraźnie pokazują, że istotą problemu jest spadek dochodów z tytułu CIT i wysokie „janosikowe”. Przedstawione zostały także dotychczasowe oszczędności. W latach 2009-2013 samorząd województwa systematycznie wprowadzał ograniczenia wydatków bieżących i majątkowych. W sumie zostały one zmniejszone aż o jedną czwartą. Kolejne, planowane oszczędności dotyczą całej działalności samorządu województwa. Szacuje się, że wprowadzenie przedstawionych w planie ograniczeń wydatków w latach 2014-2019 przyniesie łączny efekt finansowy na poziomie 2,33 mld zł. I tak np. ograniczenie wzrostu wydatków bieżących przyniesie łącznie ok. 537 mln zł oszczędności, natomiast ograniczenie wydatków majątkowych ok. 924 mln zł. Kolejne cięcia dotkną dotacji dla organizacji pozarządowych, środków na ochronę zabytków, remontów dróg wojewódzkich, wydatków na realizację zadań statutowych jednostek budżetowych, dotacji dla instytucji kultury oraz dla wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, a także zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.
PROGRAM OSTROżNOśCIOWY
Już w latach 2009-2013 samorząd województwa systematycznie wprowadzał ograniczenia wydatków bieżących i majątkowych. W sumie zostały one zmniejszone aż o jedną czwartą! Wprowadzenie programu w życie w latach 2014-2019 przyniesie łącznie 2,33 mld zł kolejnych oszczędności.
W 2009 r. zmniejszono plan wydatków ogółem o 5 procent – wstrzymano decyzje płacowe skutkujące wzrostem wynagrodzeń, przeprowadzono restrukturyzację placówek oświatowych, zmniejszono plan wydatków przeznaczonych na pomoc finansową dla gmin z Mazowsza i na dotacje dla organizacji pozarządowych; w 2010 r. budżet został zmniejszony o ok. 18 procent w stosunku do 2009 roku – zmniejszono wydatki na bieżące funkcjonowanie jednostek budżetowych o 15 procent, zmniejszono plan wydatków bieżących o ponad 5 procent, zrezygnowano z udzielania pomocy finansowej dla jednostek samorządu terytorialnego na wydatki bieżące oraz o 70 procent ograniczono dotowanie organizacji pozarządowych; w 2011 r. wydatki bieżące i wynagrodzenia w uchwale budżetowej na 2011 r. zostały zaplanowane na poziomie 2010 r. (pomimo planowanego na 2011 rok wzrostu inflacji o 2,3 procent oraz wzrostu stawki podatku VAT); w 2012 r. zmniejszono plan wydatków o 539 mln zł, czyli o ok. 20 procent, w tym plan wydatków bieżących o 15 procent, a wydatków majątkowych o 38 procent; w uchwale budżetowej na 2013 r. wydatki zostały zmniejszone o kolejne 5 procent w stosunku do roku 2012. Ponadto, od 2011 r. w województwie mazowieckim nie są realizowane zadania z zakresu ochrony obiektów zabytkowych.
Niestety, skutki zmniejszania potencjału dochodowego województwa przełożyły się najdotkliwiej na poziom realizowanych inwestycji. Wydatki majątkowe województwa mazowieckiego w 2012 r. były zaledwie na poziomie 41,38 proc. wydatków poniesionych w 2009 r. – w czasach, gdy po raz pierwszy zarząd Mazowsza zaczął sygnalizować problemy wynikające ze źle skonstruowanych zapisów o „janosikowym”.
Program ostrożnościowy zakłada kolejne oszczędności zaplanowane na lata 2013-2019. Wskazane w planie źródła oszczędności dotyczą całej działalności samorządu województwa mazowieckiego. Szacuje się, że wprowadzenie przedstawionych ograniczeń wydatków ze środków własnych województwa mazowieckiego w latach 2014-2019 przyniesie łączny efekt finansowy na poziomie 2,33 mld zł.
W przypadku wydatków bieżących w latach 2014-2019 zamrożony byłby wzrost: wydatków na realizację zadań statutowych oświatowych jednostek budżetowych oraz pozostałych jednostek budżetowych, dotacji dla instytucji kultury i wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, wydatków związanych z funkcjonowaniem sejmiku województwa mazowieckiego, dotacji dla organizacji pozarządowych, wydatków na ochronę zabytków, wydatków na remonty dróg wojewódzkich oraz na promocję województwa. Ponadto w latach 2014-2019 samorząd województwa mazowieckiego nie będzie przeznaczał środków własnych na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Ze wstępnych kalkulacji wynika, że ograniczenie wzrostu wydatków bieżących przyniesie łącznie ok. 537 mln zł oszczędności.
Jeśli chodzi o wydatki majątkowe, kontynuowane będą jedynie przedsięwzięcia wieloletnie, na realizację których nakłady są zaplanowane w aktualnej Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Mazowieckiego na lata 2013-2036. Rozpoczęcie nowych wieloletnich przedsięwzięć inwestycyjnych możliwe będzie jedynie pod warunkiem pozyskania finansowania ze środków pochodzących z Unii Europejskiej, Norweskiego Mechanizmu Finansowego i EOG, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz innych programów. Ponadto w każdym roku planowana będzie rezerwa celowa z przeznaczeniem na współfinansowanie projektów własnych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych realizowanych przy udziale środków pochodzących z Unii Europejskiej, Norweskiego Mechanizmu Finansowego i EOG, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz innych programów. W latach 2014-2019 w pełni realizowane będą jedynie zadania inwestycyjne finansowane opłatami celowymi, w tym np.: z opłat związanych z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych czy opłat za wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi. W tym czasie samorząd nie będzie dokonywał również zakupów inwestycyjnych. Natomiast, w każdym roku planowana będzie rezerwa celowa w wysokości 5 mln zł z przeznaczeniem na dofinansowanie zadań i zakupów inwestycyjnych przez podmioty lecznicze w trybie awaryjnym.
Szacuje się, że ograniczenie wydatków majątkowych w latach 2014-2019 przyniesie efekt finansowy w wysokości ok. 924 mln zł.
Podsumowując, przy wprowadzeniu powyższych działań ostrożnościowych łączne przewidywane efekty finansowe wyniosłyby ok. 2,33 mld zł – od 197 mln zł w 2014 r. do ok. 471 mln zł w 2017 r.
informacja:
w-sejmie-drugie-podejscie-do-zmiany-janosikowego-tymczasem-mazowsze-musi-wystapic-o-pozyczke.pdf
Marta Milewska
Rzeczniczka Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Mazowieckiego